Köstence Sanat Müzesi

“Aziz Peter ve Paul”

Gips, 226 x 56 x 40 cm

Gips, 227 x 52 x 40 cm

Ion JALEA (1887–1983)

Patine alçıdan yapılan iki heykel, Hristiyanlığın iki havarisini temsil ediyor ve sanatçının özellikle kreasyonunun ilk döneminde yaklaştığı dini temalı kompozisyonlar serisinin bir parçasıdır. Aziz Peter veya Havari Peter olarak bilinen Shimon Bar-Yona, MÖ 1. yüzyılda yaşamış Bethsaida’dan (İsrail’deki Gennesaret Gölü’nün kuzey kıyısındaki bölge) Yahudi bir balıkçıydı. M.Ö. 1/ M.S. 1 – M.S. 67 yılları arasında yaşamış ve Nasıralı Hz. İsa’nın ilk havarilerinden biri olmuştur. İncil’e göre, Hz. İsa ona kilisesini inşa edeceği “taş” adını verdi, Latinceye çevrilerek Petrus oldu ve ona cennetin krallığının anahtarlarını emanet etti. Havari Petrus, havari Andreas’ın ağabeyi olarak Hz. İsa’ya eşlik eden on iki havariden biri olarak kabul edilmektedir.

Katolik geleneği onu Papalığın kurucusu olarak kabul eder. Roma’daki ilk Papa olan Peter, buradaki Yahudi-Hıristiyan cemaatinin lideri oldu ve yine Roma’da öldü.

Ion Jalea, Havari Peter’i ayakta, kıvrımları Bizans sanatını anımsatan uzun bir elbise giymiş, kollarını kavuşturmuş, bakışları göğe dikilmiş ve sağ elinde bir anahtar tutarken tasvir etmiştir.

Havari Pavlus, Türkiye’nin güneyinde, Mersin’in Tarsus şehrinde dünyaya geldi. İbranice adı Saul, Bizans kültüründeki Romalı adı Paul veya Slav kültüründeki adı Pavel olan Havari Pavlus M.S. 5-67 yılları arasında yaşamıştır. İncil’de, Tarsuslu Saul, Hristiyanlara zulmeden biri olarak sunulur. Kudüs Yüksek Rahibi tarafından atanır ve diasporadaki Hıristiyanlara yönelik zulmü genişletme misyonunu yerine getirmek için Kudüs’ten Şam’a giderken gördüğü bir keramet neticesinde Hıristiyanlığa geçer. Aziz Pavlus, erken Hıristiyanlığın en etkili misyonerlerinden biri olur ve Pauline Mektupları ile bilinir.

Ion Jalea, Havari Pavlus’u ayakta tasvir etmiştir. Kıvrımları vücudunu tamamen kaplayan uzun bir elbise giymiş, dünyanın sırlarının anlamlarını inceliyormuş gibi bir bakışı vardır. Eliyle belini tutmuş, sağ elinde tuttuğu kitabı ise sol koluna yaslamış, sağ elinin işaret parmağı ise onunla ilgili bir nirengi (hareket, başlangıç yeri) noktasını gösterir. Azizin görünüşü, Bizans ikonografisinin kanonlarını takip eder. Eserde, Konik sakal, bilgeliğin sembolü olarak yüksek alın ve havari tarafından yazılan ve çoğunlukla Ahd-i Cedid’de yer alan çok sayıda mektubun sembolü olarak elindeki kitap bulunur.

Yekpare taşlar gibi, büyük boyutlarda yuvarlak kabartmalı iki heykel, bariz anıtsal niteliklere sahip sabit bloklardan yapılmıştır.